Hier vind je artikelen onder andere over plaatsen die van belang zijn of zijn geweest in verband met de familiegeschiedenis
Dit groeit in de loop van de tijd. Klik op één van de onderwerpen om daar meteen naartoe te springen.

• De havezathe Loowaard
• De hertogelijke burcht Sevenaer van Johan van den Loe
• De wandelroute van Gerard van de Loo, de molenaarszoon uit Asperden.
• Jan uyt Cleef op reis, reisverslag 1

---

De havezathe Loowaard

In het dorp Loo vinden we niet alleen aansprekende straatnamen zoals Loodijk en Loostraat maar ook de havezathe Loowaard. Deze havezathe is eigendom geweest van onze voorvader ridder Johan van den Loe (de vader van Bruen), die drost was in de Liemers namens de Hertog van Kleef. In de 16e eeuw werd de Loowaard bewoond door Herman van den Loe (een achterkleinzoon van Johan) en zijn vrouw Digna van Isendoorn. Zij hebben de Loowaard ingrijpend laten verbouwen. De beide familiewapens in de toren herinneren hier nog aan. De havezathe Loowaard is nog steeds bewoond en inmiddels fantastisch gerestaureerd.

Wat is de historie van dit bouwwerk en heeft dit iets met onze familie te maken? Zeker nu dit huis tijdens de familiedag 2016 bezocht kan worden, dankzij de welwillende medewerking van de huidige eigenaar, de familie Van Aalst, is het een goed moment om weer eens aandacht te schenken aan dit zo bijzondere gebouw.

Bijzonder aan de De Loowaard is dat de ligging, het grondplan en het gebouw nog precies zo zijn zoals het allemaal is gebouwd in het derde kwart van de 16-de eeuw. In al die eeuwen is er eigenlijk weinig veranderd.  Een gedetailleerde tekening in het prentenkabinet van het Rijksmuseum Amsterdam geeft wel De Loowaard in 1742.

Deze tekening is gemaakt door de topografisch tekenaar Jan de Beijer (1703 – 1780). In het land Van Kleef heeft hij talloze steden, dorpen, kastelen en kerken vereeuwigd, zoals onder meer de Vincentiuskerk en het klooster Grafenthal te Asperden en Kasteel Wissen. We zien het hoofdhuis met het dubbele dak, de traptoren en de aanbouw van de boerderij. In de top van de gevel zijn duidelijk de duivengaten zichtbaar. Dendrologisch onderzoek heeft uitgewezen dat de zware balken van de kapconstructie tussen 1558 en 1560 zijn gekapt.

De duivengaten met hun uitvliegstenen zitten er nog steeds. De buitengevel is versierd met zandstenen banden en boogfriezen met gebeeldhouwde kopjes.

De landstreek zelf heet de Liemers, een naam die al in de achtste eeuw voorkomt. 4 Het is altijd een typisch grensgebied en dus twistappel geweest tussen de hertogen van Gelre en die Van Kleef. Rond 1400 werden de Liemers en dus ook de Loowaard definitief Kleefs. Door het uitsterven van het Kleefse hertogelijke huis, werd deze streek Pruisisch. Dit zou zo blijven tot 1816. Pas in dat jaar, bij het traktaat van de grenswijziging als uitvloeisel van het congres van Wenen, ging de Liemers behoren tot het nieuwe Koninkrijk Nederland, nu precies 200 jaar geleden!

De Loowaard was een edelmanswoning ofwel havezathe. Het kasteelachtige uiterlijk met de toren en de duivengaten wijst daarop. Maar ook de strategische ligging aan een rivier.
Het bezit van een dergelijk huis was trouwens een vereiste om deel uit te kunnen maken van de ridderschap als bestuurlijk orgaan in die tijd. De eigenaren van de Loowaard golden door dit bezit als riddermatig en zijn als zodanig beschreven in lijsten van Kleefse riddermatigen uit de 16e eeuw. In de Loowaard zelf blijken van een van die eigenaren nog enkele stenen getuigen te zijn. Hoog in de toren prijken twee gebeeldhouwde wapenschilden.

Eén steen met het kram- en dus Loe-wapen. Daarnaast een steen met het familiewapen Van Isendoorn. Lager in de toren is een monumentale steen gemetseld met het alliantiewapen Van den Loe – Van Isendoorn.

De kleuren van het Loe-wapen zijn zoals bekend zilver en zwart. De steen was sterk verweerd en het Loe-wapen deels weggeslagen door een granaatscherf in de tweede wereldoorlog. De steen is echter onlangs gerestaureerd en daardoor is goed zichtbaar dat het hier gaat om het echtpaar Loe – Isendoorn. In deze steen is onderaan nog een tekst aangebracht: Ao MDLXV Hermen va de Lo M fieri fecit.

Hierdoor weten we dat Herman van den Loe, gehuwd met Digna van Isendoorn, de bouwheer was van de Loowaard en dat die bouw in 1565 is voltooid.

 

 

De hertogelijke burcht Sevenaer van Johan van den Loe

Toen de hertog van Kleef omstreeks 1400 de Liemers in bezit had gekregen van de graaf van Gelre, wilde hij uiteraard daar meteen zijn gezag doen gelden. In het dorp Zevenaar liet hij een stevige burcht bouwen met meters dikke muren en een klein garnizoen militairen. Deze burcht was tevens de residentie van de drost, die namens de hertog het landsheerlijk gezag in die streek vertegenwoordigde en uitoefende. Deze functie valt te vergelijken met die van een commissaris van de koning. Als vertrouweling van de hertog van Kleef, mede dankzij de gemeenschappelijke pelgrimage in 1450 naar het Heilig Land, is het niet zo verwonderlijk dat Johan van den Loe op deze vertrouwelijke en ongetwijfeld financieel aantrekkelijke post werd benoemd. Evenals zijn voorgangers nam Johan zijn intrek in de burcht. Pas onlangs, door de aanleg van een parkeergarage in het centrum van Zevenaar, zijn de fundamenten van deze burcht teruggevonden en heeft men kunnen reconstrueren hoe deze burcht eruit heeft gezien. Onderstaande afbeelding is een 3-D-reconstructie van de burcht [illustratie Ulco Glimmerveen].

De middeleeuwse burcht Sevenaer heeft een belangrijke rol gespeeld in de strijd tussen Gelre en Kleef om de macht in de Liemers. De burcht was de belangrijkste versterking in dit gebied en van hieruit oefende de ambtman zijn gezag namens de landheer uit over het gebied. Maar omdat zowel Gelre als Kleef verspreide bezittingen in dit gebied hadden, was er vaak onenigheid. Van beide kanten is dan ook geprobeerd de bezittingen in één hand te verenigen. De zeggenschap over de burcht was daarbij van wezenlijk belang. Met name in de tweede helft van de 14e eeuw is er veel om deze burcht te doen geweest en was de zeggenschap erover nu eens in Gelderse en dan weer in Kleefse handen.
Van de hoofdburcht zijn in 1984, 1986 en 1987 delen opgegraven. Daarbij is vastgesteld dat het om een bijzonder type burcht ging, met bouwnaden in de lengterichting van het muurwerk. De rechthoekige hoofdburcht had aanvankelijk een weermuur van 2 meter dik (rood in plattegrond). Na verwoesting van deze burcht omstreeks 1400 zijn de fundamenten verbreed tot bijna 5 meter (oranje in plattegrond). Op deze verbrede fundering is een nieuwe burcht met een weermuur van bijna 5 meter dikte opgetrokken. In Nederland zijn geen vergelijkbare burchten bekend. Hiermee heeft Zevenaar een voor Nederland uniek archeologisch monument binnen haar grondgebied.

In 1437 werd Johan van den Loo tot ambtman aangesteld. Ook deze kreeg weer de opdracht om samen met twaalf mannen het slot te bewaren. Johan van den Loo werd in 1476 als ambtman opgevolgd door zijn zoon Wessel van den Loo.
De ambtmannen hadden slechts het beheer over het slot. Het bleef daarbij eigendom van de hertogen van Kleef. In 1420 bepaalde hertog van Kleef Adolf dat zijn vrouw Maria van Bourgondië (zuster van Filips de Goede) de burcht Sevenaer en het land van de Liemers met hoge en lage rechten als lijftocht kon gebruiken. Dit hield in dat ze het vruchtgebruik had van alle Kleefse goederen en rechten in de Liemers. Het eigendomsrecht erfde echter over binnen het hertogelijk huis.

 

De wandelroute van Gerard van de Loo, de molenaarszoon uit Asperden.

Deze wandelroute verbindt enkele plekken die belangrijk waren in het leven van de familie van de Loo, herenboeren en burgemeesters, die in de negentiende eeuw in meerdere opzichten veel voor Ottersum en omgeving hebben betekend. De route begint in het centrum van Ottersum, voert door het buitengebied van Ven-Zelderheide tot aan de grens met het Reichswald en langs de noordkant weer terug.

Na de start bij het Raadhuisplein, waar je ruim kunt parkeren, kom je eerst langs Café Pub van de familie Pubben, die het prachtige schilderij van de Roepaen in haar bezit kreeg, en na enige tijd bij de Roepaen zelf. Tot 1882 was dit oorspronkelijk een flinke herberg-boerderij van de familie van de Loo. Op het moment dat Gerard samen met zijn vrouw Anna Maria van den Berg, enige dochter van de toenmalige eigenaar,  de boerderij in 1797 betrok, was het grondgebied dat erbij hoorde 2 hectare groot. In zijn leven heeft Gerard van de Loo in totaal 140 hectare grond verworven, oorspronkelijk vooral oude heidegrond.

Toen de familie 85 jaar later van de Roepaen boedel af wilde, werd er gedacht aan een bestemming voor de zusters van Liefde uit Tilburg, waarvan Zuster Ursula, Francisca van de Loo, overste was van het (nu nog steeds in volle glorie bestaande) Norbertus gesticht in Gennep. Deze congregatie wist niet goed wat er mee te beginnen.

Door bemiddeling van Pierre van de Loo, medicus te Venlo, kwam het terecht bij de nonnen van de Goddelijke Voorzienigheid uit de omgeving van Tegelen. Deze dokter schonk het landgoed, namens de familie, uiteindelijk aan deze congregatie, omdat de zusters geen geld hadden om het te betalen. Een citaat uit het dagboek van de nonnen over de kennismaking met de van de Loo’s toen zij voor het eerst in de gemeente aankwamen:

“Donderdag 27 april 1882 vertrokken wij gedrieën (Zr. Walburga, Zr. Agnes en mijn persoontje) in gezelschap van Eerwaarde Moeder om half 11 uit Steyl naar Venlo, en vandaar om 13.00 uur per schip over de Maas naar Gennep af. Heer burgemeester Van de Loo van Asperden en Hassum stond met zijn rijtuig aan de Maas om ons af te halen, evenals koster Petrus Pubben uit Ottersum met twee boerenkarren om onze bagage te vervoeren.

Wij werden met ons vieren naar de pastorie in Ottersum gebracht, waar de tafel al voor ons gedekt stond en we koffie met gebak kregen. Mijnheer pastoor, mijnheer kapelaan en mijnheer de burgemeester Willem van de Loo zaten al aan tafel. We tastten spaarzaam toe, ofschoon we honger genoeg hadden. Ten slotte bracht het rijtuig ons naar ons nieuw tehuis, waar tante Nelleke van de Loo en haar twee nichten, mejuffrouw Adelheid en Mej. Hubertine van de Loo, ons ontvingen.

De volgende dag bezochten we de oude mevrouw Henrica Wilhelmina Gertruda van de Loo in Gennep, een oudere zus van tante Nelleke van de Loo. Daags daarna, zaterdag, verliet Eerwaarde Moeder ons. Wij hielden ons die dag wat op de achtergrond en lieten de huiselijke bezigheden en het eten koken nog over aan tante Nelleke. ’s Zondagsmiddags kwam haar zus (Zr. Ursula) en een zuster uit het Norbertus-Gesticht haar met een rijtuig ophalen om haar mee te nemen naar Gennep.”

                            

Tweehonderd meter na het klooster pakt u een stukje Niers mee. Bij een bordje richting huisnummer 8 steek je de weg over en ga je links het weggetje in, tot aan de Niers. Sla dan linksaf om het pad te vervolgen tot je bij de kapel van Ven-Zelderheide komt. Een oude en prachtige kapel uit de zestiende eeuw, opmerkelijk in dit landschap. Helaas is hij niet altijd toegankelijk. Na een stukje door de dorpskern van Ven-Zelderheide, kom je echter bij een andere kapel, de Kapel van Sint-Antonius Abt, die wel elke dag toegankelijk is. Sinds 1450 wordt hier iedere dinsdagochtend een mis gehouden! Gerard van de Loo is daar lang kerkmeester geweest van de kapel en kocht de kapel begin 19de eeuw aan en bekostigde de restauratie, zodat hij het kon behoeden voor verder verval.

De route voert verder naar het Reichswald waar je langs de grens loopt en vervolgens voorbij de grindwinning van groeve De Banen. Via landelijk gebied loopt u terug naar Ottersum. Aan het Raadhuisplein in Ottersum ligt behalve een mooie Jugendstil kerk, oud Raadhuis en Pastorie het kerkhof. Op het kerkhof liggen geallieerden begraven en inwoners van Ottersum.  Midden op het kerkhof van Ottersum liggen de van de Loo’s begraven in het familiegraf. Het graf is op afstand herkenbaar aan het torenachtig grafmonument.

     Het raadhuis 19e eeuw

Je kunt aan het eind van de wandeling kiezen tussen een zelfgemaakt ijsje bij de Heldro ijssalon of een versnapering bij Café Pubben, waar je misschien kunt vragen waar je het schilderij van de Roepaen kunt bezichtigen, dat koster Petrus Gerardus Pubben (1838) eind negentiende eeuw cadeau kreeg…

De route voert over het wandelknooppuntennetwerk van Gennep. Een kaart van alle knooppunten is te verkrijgen bij o.a. de VVV in Gennep. Of online op: https://www.liefdevoorlimburg.nl/wandelen/gerard-van-de-looroute/

Jan uyt Cleef op reis: reisverslag 1

Geocaching is een spel dat wereldwijd wordt gespeeld door honderdduizenden mensen.
Het gaat erom om met behulp van een GPS-apparaat verstopte “caches” te vinden waarvan doorgaans de GPS-coördinaten bekend zijn.
Wereldwijd zijn er bijna 3 miljoen caches.
Soms moet je een puzzeltje oplossen om de GPS-coördinaten van de cache te kunnen vinden.
In caches zit meestal een logboekje waarin je dan kunt aantekenen dat je de cache hebt gevonden.
Bij een cache hoort meestal ook een beschrijving van de – soms historische – plaats.
Bijvoorbeeld een beschrijving van een trap op Gibraltrar die onderdeel uitmaakt van een verdedigingsmuur tegen de Moren.
Caches kunnen heel klein zijn (micro; ter groote van een flinke schroef) of behoorlijk groot (een waterdichte lunchbox).

In caches kunnen kleine items verstopt zitten zoals een sleutelhangertje, een speldje o.i.d.
Ook kunnen er “Travel Bugs” (TBs) verstopt zijn.
Dat zijn kleine items – van oorsprong in de vorm van een kever (bug) – die voorzien zijn van een uniek nummer.
Je kan ook munten kopen als TB of zelfs TBs laten maken met een eigen plaatje erop.
TBs reizen van cache naar cache doordat de geocachers ze uit de ene cache halen en weer in de andere cache plaatsen.
Als je een cache gevonden hebt, teken je dat aan op het logboekje in de cache en je noteert dat op een -wereldwijde- website (www.geocaching.com)

We hebben afgelopen week een TB geplaatst in een cache, Parque del Calvario, in Estepona in Spanje.
Die TB hadden we eerder thuis gemaakt en bestaat uit een ovale penning met een Nederlandse vlag met daaraan vast een houten plaatje met ons familiewapen: de kram.

Deze TB is er één uit een serie van drie en heet “Jan uyt Cleef on the road”.
De andere twee hebben nog geen plek in een cache gevonden, maar dat duurt niet lang meer.
Ze heten “Bruen van den Loe on the road” en “Wessel vamme Loe on the road”.

Inmiddels is “Jan uyt Cleef on the road” door een actieve geocacher (of een stel geocahsers) gevonden en weer meegenomen om ergens anders gedropt te worden.
Zo gaat “Jan uyt C leef on the road” inderdaad op weg . . .

Wil je de reis van deze TB zelf volgen dan kan dat door op de website https://www.geocaching.com/track/ het nummer van onze TB in te vullen: GSD83T
We houden je op onze website periodiek op de hoogte van de reis van “Jan uyt Cleef on the road”.

Lex van der Loo en Nicolette Kuijten